Ο σημαντικός ρόλος της ευελιξίας ζήτησης και η αποστολή των ανεξάρτητων ΦοΣΕ Απόκρισης Ζήτησης
Η επικράτηση πηγών ηλεκτρικής ενέργειας ασυνεχούς και μεταβαλλόμενης ροής, όπως η αιολική και η ηλιακή, έχει επιτείνει την ανάγκη για ευελιξία καθώς και για περισσότερες υπηρεσίες εξισορρόπησης προκειμένου να υπάρξει σταθερότητα στο δίκτυο.
Με τη μετάβαση των ενεργειακών συστημάτων από τα κεντροποιημένα μοντέλα, στηριζόμενα για τη λειτουργία τους σε ορυκτά καύσιμα, προς μοντέλα αποκεντρωμένα, η λειτουργία των οποίων στηρίζεται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η διαθεσιμότητα παραδοσιακών πηγών ευελιξίας περιορίζεται ενώ για την εν λόγω μετάβαση καθίσταται ολοένα και μεγαλύτερη η ανάγκη για εναλλακτικές πηγές ευελιξίας. Σε αντίθεση προς τους ηλεκτροπαραγωγούς πόρους, η απόδοση των οποίων μεταβάλλεται ανάλογα με τις ανάγκες του δικτύου, η απόκριση ζήτησης (ΑΖ) συμβάλει στην εξισορρόπηση του ηλεκτρικού συστήματος μέσω της διαφοροποίησης της κατανάλωσης των ηλεκτρικών φορτίων. Τα φορτία αυτά, εναλλακτικές πηγές ευελιξίας καθώς είναι, συνήθως παρουσιάζουν τα εξής χαρακτηριστικά:
- Είναι μικρού έως μεσαίου μεγέθους, σε σύγκριση προς ηλεκτροπαραγωγές μονάδες των εταιρειών κοινής ωφελείας
- Αποτελούν πόρους μη καθορισμένους -ήτοι, ήδη υφίστανται (πράγμα που σημαίνει ότι είναι φθηνότερη η χρήση αυτών των πόρων στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, από ό,τι θα απαιτούσε η ανάπτυξη καθορισμένων πόρων).
Αυτές οι εναλλακτικές πηγές ευελιξίας περιλαμβάνουν ανανεώσιμα και μη ανανεώσιμα, προ-του-μετρητή ηλεκτροπαραγωγά φορτία, συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, ηλεκτροκίνητα οχήματα και άλλα φορτία ευέλικτου προφίλ κατανάλωσης, συλλήβδην αναφερόμενα ως Ευελιξία Ζήτησης (ΕΖ). Η ΕΖ είναι απαραίτητη για μετέχοντες της αγοράς όπως οι Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς (TSO), οι Διαχειριστές Συστημάτων Διανομής (DSO) καθώς και τα συμβαλόμενα μέρη με Ευθύνη Εξισορρόπησης (BRPs) και μπορεί να κατανεμηθεί απ’ ευθείας, στις διάφορες αγορές μέσω παρόχων ΕΖ, συμπεριλαμβανομένων και των αγορών εξισορρόπησης.
Η Ευελιξία Ζήτησης μπορεί, εξ’ άλλου, να δημιουργήσει αξία σε έμμεσους μηχανισμούς, όπως αυτόν της μεταφοράς φορτίου προκειμένου να αποτραπούν κόστη χρέωσης σε περιόδους αιχμής ή προς αποφυγή/ετεροχρονισμό του κόστους ανάπτυξης υποδομών μεταφοράς και διανομής. Δεδομένης της φύσης αυτών των διανεμόμενων φορτίων από την πλευρά της ζήτησης, προκύπτει συχνά η ανάγκη ενός ΦοΣΕ για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας.
Ανεξάρτητοι ΦοΣΕ και ο ρόλος τους στην εξασφάλιση Ευελιξίας Ζήτησης
Ευελιξία Ζήτησης μπορεί να εξασφαλισθεί και να αξιοποιηθεί μέσω Παρόχων Υπηρεσιών Εξισορρόπησης (BSPs). Σε κάποιες περιπτώσεις, υπάρχει δυνατότητα παροχής ευελιξίας απ’ ευθείας στην αγορά, των μεγάλων εμπορικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων. Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότεροι καταναλωτές δεν διαθέτουν μέσα που θα τους επέτρεπαν να συναλλάσσονται απ’ ευθείας στις ενεργειακές αγορές, καθώς το μέγεθός τους καθιστά αδύνατη τη διαχείριση μιας τέτοιας πολυπλοκότητας. Αλλά και οι μεγάλες επιχειρήσεις μπορούν να επωφεληθούν από τη συνεργασία τους με ανεξάρτητους ΦοΣΕ Απόκρισης Ζήτησης (ΑΖ), αξιοποιώντας τις γνώσεις τους για τις αγορές και την επιχειρησιακή εμπειρία τους, για να μεγιστοποιήσουν τα έσοδά τους.
Στην προσπάθεια τους να συμμετάσχουν, οι επιχειρήσεις αυτές στηρίζονται σε ΦοΣΕ ΑΖ. Ο ΦοΣΕ ΑΖ είναι πάροχος υπηρεσιών εξισορρόπησης, που διαθέτει προς πώληση την ευελιξία δεξαμενών ηλεκτρικών φορτίων, συνιστάμενων από περισσότερα επί μέρους ηλεκτρικά φορτία, ως ενιαίων μονάδων στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας. Μεταξύ άλλων, ο ρόλος του ΦοΣΕ ΑΖ περιλαμβάνει την υποβολή προσφορων ευελιξίας, τη διαχείριση εφαρμογών και εξυπηρέτησης, τη βελτιστοποίηση της χρήσης της δεξαμενής, τη διαχείριση των σχέσεων με τους δικαιούχους των φορτίων, την εμπειρογνωμοσύνη γύρω από τις αγορές ευελιξίας και τις απαιτήσεις των διαχειριστών δικτύου καθώς και την παροχή τεχνολογικών λύσεων (σε υλισμικό και λογισμικό) προς το σκοπό εξασφάλισης ευελιξίας.
Δραστηριοποιούμενοι ως ανεξάρτητοι φορείς Ευελιξίας Ζήτησης, οι ΦοΣΕ ΑΖ είναι σε θέση να παρέχουν υπηρεσίες προς τους διάφορους συμμετέχοντες της αγοράς (TSO, DSO, παρόχους και εταιρείες κοινής ωφελείας). Η ιδιότητά τους ως ανεξάρτητων φορέων, επιτρέπει στους ΦοΣΕ ΑΖ να παρέχουν ευελιξία σε πολλές αγορές, αποφεύγοντας συγκρούσεις συμφερόντων και μεγιστοποιώντας την αξία και τη διαθεσιμότητα των φορτίων στο χαρτοφυλάκιό τους.
Αυτό ευνοεί το ενεργειακό σύστημα στο σύνολό του, καθώς ενισχύεται αισθητά η αξία της ευελιξίας, προς όφελος των ιδιοκτητών των συμμετεχόντων φορτίων και διευκολύνεται ο ανταγωνισμός σε αγορές όπου η ευελιξία είναι εμπορεύσιμη -κάτι που εντέλει επιφέρει μείωση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας για όλους τους καταναλωτές.